Onderzoeksjournalist

Informatie over het beroep, opleidingen, competenties, arbeidsmarkt en meer...

do, 7 nov 2024Team Mijnzzp

Beroep onderzoeksjournalist

Een onderzoeksjournalist is een journalist die zich gespecialiseerd heeft in onderzoeksjournalistiek. Onderzoeksjournalistiek is een gespecialiseerde vorm van de journalistiek, dat verder gaat dan gebruikelijke journalistiek. Omdat de werkzaamheden van een onderzoeksjournalist verder gaan dan die van een gebruikelijke journalist noemt men onderzoeksjournalistiek ook wel onderzoeks- of researchjournalistiek. Een onderzoeksjournalist kan maanden bezig zijn met research voordat hij of zij een compleet en nieuwswaardig nieuwsbericht heeft. Een onderzoeksjournalist zoekt dan ook naar belangrijke feiten en cijfers achter nieuwsonderwerpen of andere onderwerpen, die mogelijk een grote impact kunnen hebben. Het beroep onderzoeksjournalist kan niet zomaar vergeleken worden met het beroep journalist, omdat een onderzoeksjournalist een andere werkmethode hanteert dan een journalist. Dit verschil zit voornamelijk in het speurwerk dat de onderzoeksjournalist moet uitvoeren. Een onderzoeksjournalist zal over het algemeen veel tijd besteden aan het controleren en analyseren van informatie of cijfers. Het beroep onderzoeksjournalist komt niet voor binnen alle mediabedrijven, omdat het over het algemeen alleen de grotere mediabedrijven zijn die gebruikmaken van onderzoeksjournalisten. Denk hierbij aan landelijke dagbladen of aan landelijke televisieomroepen. Het beroep onderzoeksjournalist moet verder wel vrij algemeen gezien worden, omdat een onderzoeksjournalist ook gespecialiseerd kan zijn in bepaalde onderwerpen. Als onderzoeksjournalist ben je in het kort omschreven verantwoordelijk voor diepgravend onderzoek naar nieuwsfeiten, die op een andere manier niet zomaar boven water te halen zijn. Dit betreft meestal onderzoeken naar grote zaken, zoals mogelijke corruptieschandalen, misdaden of wanbeleid door bestuurders. Een belangrijk punt binnen onderzoeksjournalistiek is het verifiëren van gegevens, zodat er een correcte weergave van feiten gegeven kan worden.

Werken als onderzoeksjournalist

Een onderzoeksjournalist is dus gespecialiseerd in onderzoeksjournalistiek, wat verder gaat dan gebruikelijke journalistiek. Dit betreft meestal achtergronden en onthullingen, die niet op een andere manier aan het licht komen. Het is de onderzoeksjournalist die dit soort onthullingen mogelijk maakt samen met de nieuwsredactie. Het openbaar maken van gegevens staat hierbinnen centraal. Over het algemeen zal een onderzoeksjournalist zich bezighouden met de grote zaken, die veel mensen raken of op een andere manier interessant zijn. Denk bijvoorbeeld aan corruptiezaken, belastingenzaken, misdaadcijfers of aan klokkenluiders zaken. Daarnaast bestaan er tegenwoordig diverse televisieprogramma's die misstanden aan het licht brengen. Deze onderwerpen hoeven niet meteen maatschappelijk gezien een grote impact te hebben, maar kunnen wel interessant zijn voor mensen. Eén van de belangrijkste kenmerken van onderzoeksjournalistiek is dat het gaat om informatie, die niet zomaar voor het oprapen ligt. Dit betekent dat een onderzoeksjournalist langdurig en uitgebreid onderzoek uitvoert om relevante informatie te verkrijgen en te controleren. Een onderzoeksjournalist noemt daarom ook wel researchjournalist, omdat hij of zij veel research moet uitvoeren. Het is ook denkbaar dat een onderzoeksjournalistiek zal infiltreren om aan belangrijke informatie te kunnen komen.

Wat doet een onderzoeksjournalist?

Een onderzoeksjournalist is dus een journalist die zich toelegt op diepgaand onderzoek naar complexe onderwerpen, vaak met het doel misstanden, corruptie, machtsmisbruik of andere onthullende informatie aan het licht te brengen. In tegenstelling tot reguliere nieuwsberichtgeving, vereist onderzoeksjournalistiek uitgebreid onderzoek, grondige analyse en verificatie van feiten voordat een verhaal wordt gepubliceerd. De taken en verantwoordelijkheden van een onderzoeksjournalist kunnen als volgt worden samengevat:

Onderzoek plannen: Onderzoeksjournalisten identificeren en selecteren onderwerpen die potentieel belangrijk zijn en waarbij er redenen zijn om aan te nemen dat er sprake kan zijn van onthullende informatie. Ze plannen hun onderzoeksmethoden en stellen doelen om de gewenste informatie te verkrijgen.
Informatie verzamelen: Onderzoeksjournalisten verzamelen informatie uit verschillende bronnen, zoals openbare gegevens, documenten, archieven, interviews, getuigenissen, gelekte informatie of andere vertrouwelijke bronnen. Ze kunnen gebruikmaken van geavanceerde onderzoekstechnieken en hulpmiddelen om verborgen informatie op te sporen.
Feiten controleren: Een cruciaal aspect van onderzoeksjournalistiek is het grondig controleren en verifiëren van feiten om ervoor te zorgen dat de gepresenteerde informatie accuraat en betrouwbaar is. Onderzoeksjournalisten nemen contact op met verschillende bronnen, vergelijken gegevens en documenten en proberen meerdere bevestigingen te verkrijgen voordat ze conclusies trekken.
Analyse en interpretatie: Onderzoeksjournalisten analyseren de verzamelde informatie en zoeken naar patronen, verbanden en verborgen betekenissen. Ze proberen complexe gegevens te begrijpen en te vertalen naar een begrijpelijk verhaal voor het publiek.
Verhaal structureren: Onderzoeksjournalisten gebruiken hun bevindingen om een verhaal te creëren dat de belangrijkste elementen van het onderzoek omvat. Ze structureren het verhaal op een logische en overtuigende manier, waarbij ze de belangrijkste punten benadrukken en de informatie op een begrijpelijke manier presenteren.
Publicatie of uitzending: Nadat het onderzoek is afgerond en het verhaal is samengesteld, publiceren onderzoeksjournalisten hun bevindingen. Dit kan gebeuren in de vorm van gedrukte artikelen, online publicaties, televisie-uitzendingen, radio-uitzendingen of andere mediavormen. Ze werken samen met redacteuren en juridische teams om ervoor te zorgen dat het verhaal juridisch solide en ethisch verantwoord is.
Impact en follow-up: Onderzoeksjournalisten houden de impact van hun werk in de gaten en volgen mogelijke gevolgen of reacties op het gepubliceerde verhaal. Ze kunnen verdere follow-up rapportages doen om eventuele ontwikkelingen te volgen of aanvullende informatie te verstrekken.

Onderzoeksjournalisten spelen een essentiële rol bij het blootleggen van misstanden, het vergroten van transparantie en het dienen van het publieke belang door het leveren van gedegen en betrouwbare journalistiek.

Wat onderzoekt een onderzoeksjournalist?

Een onderzoeksjournalist onderzoekt meestal alleen grote zaken, die maatschappelijke gezien een grote impact kunnen hebben. Denk bijvoorbeeld aan wethouders of ministers die zich hebben laten omkopen door lobbyisten, of aan misdaadcijfers die te rooskleurig weergegeven worden door de politie. Een onderzoeksjournalist kan dit soort zaken op verschillende manieren onderzoeken, zoals door het interviewen van mensen of door het uitvoeren van datajournalistiek. Datajournalistiek heeft betrekking op het onderzoeken van analoge en digitale archieven om gegevens met elkaar te kunnen vergelijken. Denk bijvoorbeeld aan het opsporen van eerdere verklaringen om mensen en/of organisaties te kunnen confronteren met eerdere cijfers of berichtgevingen. Daarnaast heeft datajournalistiek betrekking op het napluizen van sociale media als dit relevant is. Een onderzoeksjournalist is geen detective, echter hebben de beroepen wel raakvlakken met elkaar.

Verschil journalist en onderzoeksjournalist

Een gewone journalist houdt zich bezig met algemene dagelijkse journalistiek, zoals met korte nieuwsberichten die nieuwswaardig zijn, zonder zelf diepgravend onderzoek uit te voeren. Een onderzoeksjournalist daarentegen zal wel diepgravend onderzoek uitvoeren en alle bronnen en informatie kritisch onderzoeken. Hoe diepgravend een onderzoeksjournalist precies te werk zal gaan kan per onderwerp verschillen. Als onderzoeksjournalist kan je maanden werken aan één nieuwsonderwerp.

Online onderzoeksjournalistiek

Er zijn ook online platforms actief die onderzoeksjournalistiek uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan het platform Follow The Money. De laatste jaren is er ook een nieuwe vorm van online onderzoek bijgekomen. Dit heeft betrekking op zogenaamde factcheckers. Factcheckers zijn meestal burgers die zich verdiepen in bepaalde onderwerpen. In sommige gevallen kan een onderzoeksjournalist aangemerkt worden als factchecker.

Beroepsfilm onderzoeksjournalist:

Film onderzoeksjournalist:

Opleidingen tot onderzoeksjournalist

De meest gerichte opleiding tot onderzoeksjournalist is de Hbo-opleiding journalistiek van ongeveer vier jaar. Ook een universitaire studie als onderzoeksjournalist behoort tot de mogelijkheden, zoals de studie communicatiewetenschappen. Tijdens de studie communicatiewetenschappen leer je onder andere communicatieprocessen onderzoeken en analyseren. Daarnaast worden er diverse externe opleidingen aangeboden gericht op onderzoeksjournalistiek voor ervaren journalisten. Zie voor meer informatie ook de website Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ). Als zelfstandig ondernemer heb je ook te maken met het opzetten en bijhouden van de financiële administratie. Hiervoor kun je een zzp boekhoudprogramma gebruiken. Er zijn verschillende goede boekhoudpakketten beschikbaar.

Bedrijven waar een onderzoeksjournalist werkzaam kan zijn

Een onderzoeksjournalist is over het algemeen werkzaam voor de grotere nieuwsredacties, zoals landelijke dagbladuitgevers of televisieomroepen. Ook de grote nieuwswebsites kunnen onderzoeksjournalisten in dienst hebben. Een onderzoeksjournalist kan ook werkzaam zijn als freelancer en werken voor verschillende opdrachtgevers. De bekende onderzoeksjournalisten kunnen daarnaast een dubbele functie hebben als presentator voor een televisieprogramma. Zoals eerder omschreven zijn onderzoeksjournalisten over het algemeen alleen werkzaam voor de grotere mediabedrijven, die ook beschikken over voldoende budget om op een goede manier onderzoeksjournalistiek te kunnen bedrijven.

Competenties onderzoeksjournalist

Als onderzoeksjournalist is de belangrijkste competentie je kritische houding, omdat feiten en cijfers wel moeten kloppen. Daarnaast is het belangrijk dat je zelfstandig in staat bent om diepgaand onderzoek uit te voeren. In het kort kunnen we stellen dat het beroep onderzoeksjournalist neerkomt op goede communicatieve vaardigheden, omdat je in de meeste gevallen veel verschillende mensen moet interviewen. Dit betekent ook het kunnen bedenken en stellen van de juiste vragen aan de juiste mensen. Ook onafhankelijkheid moet aangemerkt worden als belangrijke competentie. Algemeen belangrijke woorden zijn analytisch, integriteit, plannen, doorzettingsvermogen, onderzoeken, presteren, motivatie, ethiek, presteren, samenwerken, netwerken, passie, lef en stressbestendigheid. Als onderzoeksjournalist heb je ook te maken met vaste beroepscompetenties.

Arbeidsmarktperspectief en doorgroeimogelijkheden als onderzoeksjournalist

Het arbeidsmarktperspectief van een onderzoeksjournalist is over het algemeen goed te noemen, als je beschikt over de juiste opleidingen en werkervaring. Werkervaring speelt binnen dit beroep een grote rol, omdat niet iedereen zomaar onderzoeksjournalist kan worden. Als onderzoeksjournalist heb je over het algemeen een grote verantwoordelijkheid, onder andere doordat onderzoeksjournalistiek veel geld en tijd kost. De doorgroeimogelijkheden van een onderzoeksjournalist moeten gezien worden in het verkrijgen van meer verantwoordelijkheden, zoals in het mogen onderzoeken van grote nieuwsfeiten. Ook het werken als programmamaker kan tot de mogelijkheden behoren.

Arbeidsvoorwaarden en salaris onderzoeksjournalist

De arbeidsvoorwaarden van een onderzoeksjournalist zijn niet zomaar aan te geven, omdat je voor verschillende soorten bedrijven werkzaam kan zijn. Het salaris van een onderzoeksjournalist kan nogal verschillen per branche of bekendheid van de onderzoeksjournalist. Maar over het algemeen zal een onderzoeksjournalist een salaris verdienen tussen de 2000 en 4500 euro bruto per maand, afhankelijk van leeftijd, opleidingen en verantwoordelijkheden. Wel is het zo dat bekende onderzoeksjournalisten met een goede naam meer kunnen verdienen. Wat een (freelance) onderzoeksjournalist precies zal verdienen is lastig aan te geven, omdat dat geheel van zijn opdrachten en het geleverde werk af zal hangen.

Eigen bedrijf starten als Onderzoeksjournalist

Als startende zzp'er is het, na de inschrijving bij de Kamer van Koophandel (KvK), ook belangrijk om na te denken over de juiste verzekeringen. Afhankelijk van het type bedrijf en werkzaamheden kunnen verschillende belangrijke verzekeringen relevant zijn als Onderzoeksjournalist, waaronder:

Boekhoudprogramma vergelijken Onderzoeksjournalist

Gebruik een online boekhoudprogramma voor uw adminstratie. Mijnzzp.nl helpt u als Onderzoeksjournalist bij het maken van een keuze uit de verschillende programma's.

Klik hier om boekhoudsoftware te vergelijken voor een Onderzoeksjournalist.

Mijnzzp.nl

Sidebar