Ambtenaar

Informatie over het beroep, opleidingen, competenties, arbeidsmarkt en meer...

za, 21 dec 2024Team Mijnzzp

Inhoudsopgave
Beroep ambtenaar
• Wat doet een ambtenaar
• Wat is een ambtenaar?
• Voor wie werken ambtenaren?
• Uitvoerende functie als ambtenaar
• Salaris ambtenaar
• Film: ambtenaar van de toekomst
• Film: deskundigheid ambtenaren
Opleidingen tot ambtenaar
Bedrijven waar een ambtenaar werkzaam kan zijn
Competenties ambtenaar
Arbeidsmarktperspectief en doorgroeimogelijkheden als ambtenaar
Arbeidsvoorwaarden en salaris ambtenaar
Eigen bedrijf starten als Ambtenaar
Boekhoudprogramma vergelijken Ambtenaar

Beroep ambtenaar

Een ambtenaar is een functionaris die is aangesteld om een specifieke overheidstaak uit te voeren. Als ambtenaar kan je werkzaam zijn voor de Rijksoverheid, de lokale overheid of voor de semi-overheid. Binnen Nederland zijn ongeveer 930.000 ambtenaren werkzaam, verdeeld over verschillende sectoren. Denk hierbij aan gemeentehuizen, ministeries, basisscholen, universiteiten, ziekenhuizen, het leger, de politie, de belastingdienst en aan de rechtelijke macht. Het omschrijven van “de overheid” is niet makkelijk, omdat hierbinnen veel beroepen, functies en sectoren vallen, die allemaal direct of indirect werkzaam zijn voor de overheid als ambtenaar. Daarnaast is het zo dat lang niet alle ambtenaren zich ambtenaar noemen. Denk bijvoorbeeld aan een lerares of aan een verpleegster, die indirect voor de overheid werkzaam zijn, maar zich geen ambtenaar noemen. Van de 930.000 ambtenaren binnen Nederland werken er ongeveer 110.000 ambtenaren voor de Rijksoverheid. De Rijksoverheid heeft betrekking op alle ministeries en uitvoerende diensten, zoals de belastingdienst, Rijkswaterstaat, inspectiediensten en diverse zelfstandige bestuursorganen. Een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) is een bestuursorgaan op het niveau van de centrale overheid dat niet hiërarchisch ondergeschikt is aan een minister. Ambtenaren komen dus op veel verschillende manieren voor en hebben verschillende bevoegdheden, die afhankelijk zijn van de functie en de dienst waarvoor de ambtenaren werkzaam zijn. Een belangrijk verschil tussen ambtenaren en gewone werknemers is de aanstelling tot ambtenaar. Een ambtenaar wordt aangesteld door de overheid en niet door een gewone werkgever door middel van een arbeidscontract, zoals dat het geval is bij bedrijven. Een ambtenaar valt dan ook onder de ambtenarenwet, waarbinnen de rechtspositie van ambtenaren is geregeld. Dit is wel aan het veranderen door de nieuwe Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra).

Wat doet een ambtenaar

Eem ambtenaar is dus een persoon, die namens de overheid specifieke overheidstaken mag uitvoeren. De overheid is als werkgever populair te noemen, omdat de arbeidsvoorwaarden goed geregeld zijn. Daarnaast bestaan er veel functies binnen de overheid, waardoor iedereen wel een geschikte functie kan bekleden binnen de overheid, op verschillende niveaus. Het is niet zo dat alleen hoger opgeleide mensen in aanmerking komen voor een baan bij de overheid. Denk bijvoorbeeld aan buitengewoon opsporingsambtenaren, militairen, marktmeesters, medewerkers bezwaar en beroep en aan toezichthouders milieu en ruimte, die allemaal werkzaam zijn op Mbo-niveau. Beroepen op Hbo-niveau of universitair niveau zijn bijvoorbeeld belastinginspecteur, leerplichtambtenaar, bouwinspecteur, bijstandsconsulent, planoloog, criminoloog, politicoloog of vergunningverlener. Deze beroepen zijn slechts enkele voorbeelden, omdat er veel verschillende beroepen bestaan binnen de overheid op verschillende niveaus. Alle ambtenaren hebben gemeen dat ze verantwoordelijk zijn voor het toepassen van de wet, het handhaven van de wet en het helpen van burgers, bedrijven en organisaties. De specifieke taken en verantwoordelijkheden verschillen wel per ambtenaar, omdat ambtenaren alleen taken mogen uitvoeren, die passen binnen het bevoegde gezag.

Wat is een ambtenaar?

Een ambtenaar is een persoon die werkzaam is in dienst van de overheid. Ambtenaren vervullen verschillende functies binnen de publieke sector, variërend van administratieve taken tot het nemen van beleidsbeslissingen. Ze werken op verschillende niveaus van de overheid, zoals nationaal, provinciaal en lokaal. De specifieke taken en verantwoordelijkheden van ambtenaren kunnen sterk variëren, afhankelijk van hun functie en werkgebied. Over het algemeen zijn enkele kenmerkende aspecten van het werk van ambtenaren:

• Uitvoeren van overheidsbeleid: Ambtenaren zijn belast met het uitvoeren van het beleid dat is vastgesteld door gekozen overheidsfunctionarissen. Ze zorgen ervoor dat wetten, regels en voorschriften worden nageleefd en dat de taken en verantwoordelijkheden van de overheid effectief worden uitgevoerd.
• Dienstverlening aan het publiek: Ambtenaren staan in direct contact met het publiek en bieden diensten en informatie namens de overheid. Dit kan variëren van het verstrekken van vergunningen en certificaten tot het beantwoorden van vragen en het verstrekken van advies. Ze zorgen ervoor dat het publiek wordt ondersteund en dat hun behoeften en rechten worden gerespecteerd.
• Beleidsontwikkeling en implementatie: Ambtenaren spelen een belangrijke rol bij het ontwikkelen en implementeren van beleid binnen hun vakgebied. Ze voeren onderzoek uit, analyseren gegevens, adviseren beleidsmakers en werken samen met andere belanghebbenden om effectieve en efficiënte oplossingen te vinden voor maatschappelijke vraagstukken.
• Administratieve taken: Ambtenaren voeren ook verschillende administratieve taken uit, zoals het bijhouden van dossiers, het verwerken van documenten, het opstellen van rapporten en het beheren van financiële middelen. Ze zorgen ervoor dat alle nodige administratieve processen correct worden uitgevoerd en dat de nodige documentatie beschikbaar is.
• Handhaving van wetten en regels: Ambtenaren zijn verantwoordelijk voor het handhaven van wetten, regels en voorschriften binnen hun werkgebied. Ze kunnen inspecties uitvoeren, overtredingen opsporen, sancties opleggen en samenwerken met rechtshandhavingsinstanties om naleving te waarborgen.

Het ambtenarenapparaat vervult een essentiële rol in het functioneren van de overheid en het leveren van diensten aan de samenleving. Ambtenaren worden vaak aangenomen op basis van kwalificaties en ervaring, en werken binnen een reeks specifieke regels en procedures die bedoeld zijn om integriteit, transparantie en verantwoording te waarborgen.

Voor wie werken ambtenaren?

Ambtenaren hebben allemaal dezelfde werkgever, namelijk “de overheid”, die bestaat uit de Rijksoverheid, lokale overheden en semi-overheden. De Rijksoverheid heeft bijvoorbeeld betrekking op Ministeries waarvan een Minister de baas is. Een minister kan ook weer gebruikmaken van een staatssecretaris die samen alle ambtenaren van het betreffende Ministerie aansturen. Lokale overheden zijn bijvoorbeeld weer gemeentes waarbinnen wethouders en burgemeesters de verschillende ambtenaren aansturen. Daarnaast kan een ambtenaar werken voor semi-overheden. De semioverheid heeft betrekking op verschillende organisaties, die verbonden zijn met de overheid. Een belangrijke definitie hierbij is dat een semioverheid wettelijke vastgestelde taken uitvoert en dat deze publieke financiering ontvangt (belastinggeld). Enkele voorbeelden hiervan zijn openbaar vervoersbedrijven, het onderwijs, woningcorporaties, de luchtverkeersleiding en de gezondheidszorg. Dit zijn allemaal voorbeelden van organisaties, die geld ontvangen van de overheid om aan hun publieke taak te kunnen voldoen. Functionarissen binnen de semi-overheden gebruiken over het algemeen niet de benaming ambtenaar.

Uitvoerende functie als ambtenaar

Ambtenaren hebben in veel gevallen een uitvoerende functie, zoals het beoordelen en verlenen van vergunningen, het innen van belastingen en premies en het verwerken van aanvragen, zoals aanvragen voor een nieuw rijbewijs of paspoort. Daarnaast zijn ambtenaren belangrijke adviseurs voor beleidsmakers, zoals wethouders en ministers, op het gebied van nieuw beleid. Ook veiligheid speelt een belangrijke rol als ambtenaar en daarom kunnen ambtenaren gezien worden als toezichthouder van de overheid. Denk hierbij aan het controleren van voorschriften, die bij een vergunning horen en aan het toezien op de openbare orde. Welke specifieke taken een ambtenaar heeft is volledig afhankelijk van het soort ambtenaar. Zoals eerder omschreven is het ambtenarenapparaat binnen Nederland groot te noemen en zijn er veel verschillende ambtenaren. Een ambtenaar kan bijvoorbeeld ook verantwoordelijk zijn voor het evalueren van aanvragen met betrekking tot mantelzorgers of speciale parkeerplekken voor gehandicapten.

Salaris ambtenaar

Het salaris van een ambtenaar kan variëren op basis van verschillende factoren, zoals het niveau van de functie, de ervaring, de specifieke overheidssector en de bijbehorende salarisschaal. Overheidssectoren kunnen onder andere de nationale overheid, lokale overheden, overheidsbedrijven en andere publieke instellingen omvatten. In Nederland worden de salarissen van ambtenaren meestal bepaald volgens de salarisschalen Rijksoverheid of de gemeentelijke salarisschalen. Deze salarisschalen zijn vastgelegd in de cao's die van toepassing zijn op de overheidssector.

Het salaris van een ambtenaar kan variëren van enkele duizenden euro's per maand voor beginnende of lagere functies tot hogere salarissen voor meer ervaren of hogere functies. Het is belangrijk op te merken dat het salaris van een ambtenaar vaak is gekoppeld aan een specifieke salarisschaal, waarin verschillende salarisniveaus zijn vastgesteld op basis van functiezwaarte en ervaring. Daarnaast kunnen er extra secundaire arbeidsvoorwaarden gelden voor ambtenaren, zoals vakantiegeld, een eindejaarsuitkering, pensioenregelingen en vergoedingen voor specifieke kosten. Deze secundaire arbeidsvoorwaarden kunnen per overheidssector en individuele organisatie verschillen.

Film: ambtenaar van de toekomst

Film: deskundigheid ambtenaren

Opleidingen tot ambtenaar

Er bestaan geen specifieke opleidingsmogelijkheden tot ambtenaar. Ambtenaar is een algemene benaming voor overheidspersoneel, wat betrekking kan hebben op veel verschillende beroepen op verschillende niveaus. Een verpleegster zal bijvoorbeeld een geheel andere opleiding gevolgd hebben dan een belastinginspecteur. Binnen de overheid werken bijna een miljoen mensen, die beschikken over uiteenlopende soorten opleidingen en studies. Dit kan Mbo-niveau zijn, hbo-niveau of universitair niveau. Ook binnen de overheid is het over het algemeen mogelijk om interne opleidingen te volgen die mensen verder kunnen helpen met hun carrière. Wanneer je gaat starten met je eigen bedrijf als zzp'er, dan is het belangrijk om de zzp administratie op een goede manier op te zetten. Dit kan tegenwoordig het beste bereikt worden door het gebruik van online boekhouden. Hiervoor is het wel belangrijk om eerst de verschillende online zzp boekhoudprogramma's met elkaar te vergelijken. Zo kom je uiteindelijk tot het beste boekhoudpakket voor de zzp administratie. Het is belangrijk om de financiële administratie op de juiste manier bij te houden als zelfstandig ondernemer.

Bedrijven waar een ambtenaar werkzaam kan zijn

Een ambtenaar is niet werkzaam voor bedrijven, omdat een ambtenaar werkzaam is voor de overheid. Dit kan betrekking hebben op de Rijksoverheid, lokale overheden of semi-overheden. Denk bijvoorbeeld aan trouwambtenaren, wachtmeesters, politieagenten, verpleegkundigen, stedenbouwkundigen, milieukundigen en aan rioolbeheerders. Daarnaast maakt de overheid gebruik van ondernemers en consultants, die meestal werkzaam zijn op projectbasis. Zoals eerder omschreven is het niet zo dat alle overheidsgerelateerde werknemers zich ambtenaar noemen. In het verleden werden ambtenaren aangesteld als dienaren van hun vorst. Tegenwoordig worden ambtenaren aangesteld door een eenzijdige rechtshandeling door de overheid.

Competenties ambtenaar

De competenties van een ambtenaar zijn niet eenduidig te omschrijven, omdat de functie ambtenaar op veel verschillende manieren voorkomt. In het algemeen kunnen we wel stellen dat ambtenaren over een plichtsgetrouwe en dienstbare instelling moeten beschikken. Daarnaast mag van een ambtenaar de nodige juridische kennis verwacht worden. Dit is al helemaal het geval als een ambtenaar belast is met inspectiewerkzaamheden. Ook communicatie speelt als ambtenaar een belangrijke rol. Algemeen belangrijke woorden zijn motivatie, inspiratie, samenwerken, flexibiliteit, plannen, overtuigingskracht, leergierigheid, sociaal, oplossingsgericht, kennis, visie, doortastendheid en conflictbeheersing. Zoals eerder omschreven kunnen de competenties per ambtenaar verschillen, omdat ambtenaren niet allemaal dezelfde werkzaamheden uitvoeren.

Arbeidsmarktperspectief en doorgroeimogelijkheden als ambtenaar

Het arbeidsmarktperspectief van ambtenaar is over het algemeen goed te noemen als je beschikt over de juiste opleidingen. Binnen de overheid zijn op alle vlakken vacatures te vinden, waardoor het verkrijgen van werk als ambtenaar geen probleem hoeft te zijn. De doorgroeimogelijkheden van een ambtenaar zijn sterk afhankelijk van je eigen competenties en het opleidingsniveau. Over het algemeen kunnen ambtenaren binnen de overheid voldoende doorgroeien als ze bijvoorbeeld carrière maken of extra opleidingen volgen. Denk bijvoorbeeld aan de functie office manager of de functie projectleider.

Arbeidsvoorwaarden en salaris ambtenaar

Een ambtenaar heeft te maken met een aanstelling en niet met een arbeidsovereenkomst, waarbinnen de arbeidsvoorwaarden geregeld zijn. Dit is met de nieuwe Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) wel aan het veranderen. Wat een ambtenaar precies zal verdienen is niet zomaar aan te geven, omdat de functie ambtenaar op alle niveaus voorkomt. Daarnaast bestaan er grote verschillen tussen de cao Rijksoverheid, de cao gemeente en de cao's, die van toepassing zijn op de verschillende semi-overheden. In bijna alle gevallen is er wel sprake van collectieve arbeidsvoorwaardenregeling. De meeste ambtenaren verdienen een salaris tussen de 2500 en 4500 euro bruto per maand, afhankelijk van leeftijd, dienstjaren en verdere verantwoordelijkheden.

Eigen bedrijf starten als Ambtenaar

Als startende zzp'er is het, na de inschrijving bij de Kamer van Koophandel (KvK), ook belangrijk om na te denken over de juiste verzekeringen. Afhankelijk van het type bedrijf en werkzaamheden kunnen verschillende belangrijke verzekeringen relevant zijn als Ambtenaar, waaronder:

• Arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV)
• Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB)
• Beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV)

Boekhoudprogramma vergelijken Ambtenaar

Gebruik een online boekhoudprogramma voor uw adminstratie. Mijnzzp.nl helpt u als Ambtenaar bij het maken van een keuze uit de verschillende programma's.

Klik hier om boekhoudsoftware te vergelijken voor een Ambtenaar.

Mijnzzp.nl