Archeoloog
Informatie over het beroep, opleidingen, competenties, arbeidsmarkt en meer...
Inhoudsopgave
Beroep archeoloog
• Wat doet een archeoloog
• Verschil hobbymatige en beroepsmatig archeologen
• Metaaldetector gebruiken
• Archeologie in Nederland
• Archeologische vondsten
• Film: archeoloog aan het werk:
Opleidingen tot archeoloog
Bedrijven waar een archeoloog werkzaam kan zijn
Competenties archeoloog
Arbeidsmarktperspectief en doorgroeimogelijkheden als archeoloog
Arbeidsvoorwaarden en salaris archeoloog
Eigen bedrijf starten als Archeoloog
Boekhoudprogramma vergelijken Archeoloog
Beroep archeoloog
Een archeoloog is een onderzoeker en/of wetenschapper die zich beroepsmatig gespecialiseerd heeft in oudheden en opgravingen. Als archeoloog ben je meestal gespecialiseerd in een bepaalde periode of onderwerp. Het vakgebied van een archeoloog noemt men archeologie of oudheidkunde. Archeologie is de wetenschap die overblijfselen bestudeert van voorwerpen en culturen. Ondanks dat archeologie een wetenschap betreft bestaan er ook opleidingsmogelijkheden op Hbo-niveau tot archeoloog. De titel archeoloog is binnen Nederland geen beschermende titel, waardoor iedereen zich kan uitgeven als archeoloog. Daarnaast is het zo dat lang niet alle archeologen beroepsmatig werkzaam zijn. Ondanks dat een archeoloog redelijk veel veldwerkzaamheden en veldonderzoek uitvoert, is een archeoloog niet alleen in het veld werkzaam. De archeoloog is wel het bekendst om zijn opgravingen in het veld. Als archeoloog ben je gespecialiseerd in het opgraven van menselijke oudheden, wat betrekking kan hebben op uiteenlopende voorwerpen en gebouwen, zoals schepen, potten, munten en bouwwerkzaamheden. Een andere tak van wetenschappelijk onderzoek, die raakvlakken heeft met de archeologie, is de paleontologie. Een belangrijk verschil tussen archeologie en paleontologie is dat archeologie betrekking heeft op gemaakte menselijke voorwerpen, zoals potten en pannen en dat paleontologie juist betrekking heeft op fossiele resten, zoals van dieren en planten. De werkzaamheden van een archeoloog zijn aan te merken als belangrijke werkzaamheden, omdat door middel van archeologisch onderzoek de geschiedenis van de mensheid in kaart gebracht kan worden. Bodemsporen kunnen veel belangrijke informatie bevatten, waardoor de geschiedenis steeds beter in kaart gebracht kan worden. Wanneer een archeoloog zich richt op onderzoek onder het wateroppervlak spreekt men van onderwaterarcheologie.
Wat doet een archeoloog
Een archeoloog moet dus in de meeste gevallen aangemerkt moeten worden als onderzoeker en/of wetenschapper. Een archeoloog is meestal verantwoordelijk voor het uitvoeren van bodemonderzoeken, om de geschiedenis van de mensheid in kaart te kunnen brengen. Zoals eerder omschreven zoekt een archeoloog alleen naar oudheden, die door de mensen gemaakt zijn. Een archeoloog onderzoekt dus geen fossiele resten, omdat dit toebehoort tot het werkgebied van een paleontoloog. Een archeoloog en paleontoloog zijn beide aan te merken als veldwerker. Over het verleden is al veel bekend, maar niet alles. Zo kan het zijn dat op een bepaald moment ergens in de grond een bepaalde vondst gedaan wordt, waardoor de blik op het verleden bijgesteld moet worden. De archeoloog zal alle vondsten nauwkeurig in kaart brengen en archiveren. De meeste voorwerpen, die gevonden worden, zullen in een laboratiorum onderzocht worden op oudheid en samenstelling. Door deze informatie boven water te krijgen is er nog nauwkeuriger vast te stellen wanneer de voorwerpen gemaakt zijn. Een archeoloog kan zich ook specialiseren in onderwaterarcheologie, wat een aparte discipline is. Dit heeft vooral betrekking op de moeilijkheid van de gebruikte ontgravingstechnieken.
Een archeoloog is dus een wetenschapper die zich bezighoudt met het bestuderen en interpreteren van menselijke geschiedenis en cultuur door middel van de materiële overblijfselen en sporen die in de bodem worden gevonden. Ze gebruiken archeologische methoden en technieken om informatie te verzamelen, te analyseren en te interpreteren over het verleden en de levenswijzen van vroegere samenlevingen. De taken van een archeoloog kunnen variëren, afhankelijk van het type project en de context waarin ze werken, maar over het algemeen omvatten de werkzaamheden van een archeoloog het volgende:
- Opgravingsonderzoek: Archeologen voeren opgravingen uit op archeologische vindplaatsen om de overblijfselen van vroegere menselijke activiteiten bloot te leggen. Ze graven in de bodem met behulp van gereedschappen zoals schoppen, troffels en kwasten om artefacten, architectonische structuren, menselijke resten en andere materiële overblijfselen te ontdekken en te documenteren.
- Documentatie en registratie: Archeologen documenteren en registreren zorgvuldig alle vondsten en bevindingen tijdens opgravingen. Ze maken gedetailleerde aantekeningen, tekeningen en foto's van de context waarin artefacten en structuren worden gevonden. Ze gebruiken ook geavanceerde technologieën, zoals 3D-scanning en fotografie, om een nauwkeurige registratie van de opgraving te creëren.
- Analyse en interpretatie: Archeologen analyseren de verzamelde gegevens, artefacten en andere vondsten om inzicht te krijgen in de culturele en historische betekenis ervan. Ze vergelijken de bevindingen met andere archeologische gegevens en historische bronnen om conclusies te trekken over de levenswijzen, gebruiken, technologieën en sociale structuren van vroegere samenlevingen.
- Onderzoek en rapportage: Archeologen voeren onderzoek uit op basis van hun bevindingen en dragen bij aan de wetenschappelijke kennis van de menselijke geschiedenis. Ze schrijven rapporten, publicaties en wetenschappelijke artikelen om hun onderzoeksresultaten en interpretaties te delen met de academische gemeenschap en het brede publiek.
- Behoud en beheer: Archeologen zijn betrokken bij het behoud en beheer van archeologische vindplaatsen en artefacten. Ze werken samen met erfgoedorganisaties, overheden en andere belanghebbenden om de archeologische nalatenschap te beschermen, te behouden en toegankelijk te maken voor toekomstige generaties.
Verschil hobbymatige en beroepsmatig archeologen
Er zijn redelijk veel archeologen te vinden die werkzaam zijn in de archeologie, maar er is wel een verschil tussen de professionele archeoloog en een hobby archeoloog. Een professionele archeoloog heeft een wetenschappelijke studie archeologie uitgevoerd. Als archeoloog is het vaak moeilijk werk vinden, en veel projecten zijn voor de archeoloog tijdelijk. Hoeveel een archeoloog gevraagd wordt hangt vaak van zijn reputatie als archeoloog af. Een archeoloog werkt vaak in teamverband, waarin iedereen zo zijn eigen taak heeft. Een archeoloog zal niet dagelijks interessante bevindingen doen, en moet soms dagen of weken werken zonder echt resultaat. Er zijn wereldwijd veel archeologen te vinden die het leuk vinden om te zoeken naar bijzondere vondsten, zoals munten of aardewerk. De hobby archeologen zijn meestal in de weer met een metaaldetector en schep, en zoeken zo de bodem af naar oudheden. In de meeste gevallen worden er geen bijzondere vondsten gedaan, maar soms komt het voor dat een hobby archeoloog toch iets gevonden heeft, wat interessant is.
Metaaldetector gebruiken
Wie zelf met een metaaldetector aan de slag wil gaan moet zich wel even verdiepen in de regels, omdat het lang niet overal toegestaan is om te zoeken of voorwerpen zomaar mee te nemen. In veel gevallen moeten er eerste afspraken gemaakt worden met de landeigenaar, zoals met een akkerbouwer. Daarnaast kan archeologisch onderzoek onderdeel uitmaken van een vergunning. In dat geval zijn bijvoorbeeld projectontwikkelaars verplicht om archeologisch onderzoek te laten uitvoeren door een archeologisch adviesbureau. Op dit soort locaties mag je niet zomaar zelfstandig bodemonderzoek uitvoeren.
Archeologie in Nederland
Nederland is door middel van kaarten ingedeeld in gebieden, die extra de aandacht krijgen van archeologen, omdat men het vermoeden heeft dat daar de kans het grootst is op belangrijke vondsten in de grond. Ook bepaalde gebieden kunnen extra de aandacht vragen van een archeoloog, als er bekend is dat daar juist belangrijke geschiedenis is voorgevallen, zoals veldslagen tijdens de oorlog. Tegenwoordig kiest men er steeds vaker voor om eerst archeologen in te zetten als er sprake is van bouwprojecten. Denk bijvoorbeeld ook aan archeologisch veldonderzoek als er sprake is van het aanleggen van een nieuwe snelweg of aan nieuwe waterbouwkundige projecten. Zoals eerder omschreven zijn archeologen niet alleen verantwoordelijk voor het uitvoeren van opgravingen. Het vakgebied van archeologen moet juist veel breder gezien worden. Archeologen zijn bijvoorbeeld ook verantwoordelijk voor het analyseren van gegevens, het opstellen van rapporten en educatieve werkzaamheden, zoals binnen een museum. Het beroep archeoloog komt dus op verschillende manieren voor.
Archeologische vondsten
Archeologische vondsten en materiële resten zijn in sommige gevallen gevonden voorwerpen die een grote cultuurhistorische waarden kunnen vertegenwoordigen. Daarnaast is het belangrijk om te leren begrijpen hoe mensen vroeger leefden. Door het bestuderen van archeologische vondsten kunnen we inzicht krijgen in de levens van mensen uit het verleden. Deze vondsten kunnen variëren van alledaagse gebruiksvoorwerpen zoals aardewerk, gereedschap en sieraden, tot architectonische structuren zoals gebouwen en monumenten.
Archeologische vondsten bieden waardevolle informatie over de technologieën, ambachten, handelspatronen, landbouwmethoden, sociale structuren en religieuze overtuigingen van vroegere samenlevingen. Ze kunnen ons helpen om de ontwikkeling van culturen en beschavingen te reconstrueren en te begrijpen. Naast het onthullen van specifieke details over het verleden, kunnen archeologische vondsten ook bijdragen aan het vormen van een groter historisch narratief. Door verschillende vondsten met elkaar te verbinden, kunnen archeologen bredere patronen en trends identificeren. Ze kunnen bijvoorbeeld inzicht krijgen in migratiepatronen, handelsnetwerken of politieke verschuivingen die de loop van de geschiedenis hebben beïnvloed.
Film: archeoloog aan het werk:
Opleidingen tot archeoloog
Wie een carrière ambieert als archeoloog kan het beste kiezen voor de universitaire studie archeologie. Daarnaast bestaat er tegenwoordig een hbo-opleiding archeologie. De hbo-opleiding archeologie is meer praktijkgericht dan de universitaire studie archeologie. Over het algemeen zal de hbo-opleiding archeologie gezien moeten worden als vooropleiding, omdat de meeste werkgevers verwachten dat je beschikt over de universitaire studie archeologie. Tijdens opleiding is er veel aandacht voor de (pre)historie, landschappen, bodem, ruimtelijke ordening, voorwerpen, voorlichting, monumentenbeleid en de regelgeving waar je mee te maken krijgt als archeoloog. De opleiding tot archeoloog is geen makkelijke opleiding, en vraagt veel zelfstandigheid tijdens de opleiding. Wanneer je gaat starten als zzp'er met je eigen bedrijf als zzp archeoloog, dan is het belangrijk om de zzp boekhouding op een goede manier op te zetten. Dit kan tegenwoordig het beste bereikt worden door het gebruik van online software. Hiervoor is het wel belangrijk om eerst de verschillende boekhoudpakketten met elkaar te vergelijken. Zo kom je uiteindelijk tot het juiste boekhoudprogramma voor de zzp administratie.
Bedrijven waar een archeoloog werkzaam kan zijn
Een archeoloog is over het algemeen werkzaam voor een archeologisch adviesbureau. Daarnaast kan een archeoloog werken voor ingenieursbureaus of voor gemeentes die veel te maken hebben met archeologisch veldonderzoek. In dat geval kan een archeoloog meestal ook aangemerkt worden als gids en educatief medewerker, die verantwoordelijk is voor het verstrekken van informatie. Gemeentelijke archeologen kunnen in veel gevallen ook aangemerkt worden als projectleider. Het is denkbaar dat een archeoloog actief is als hoogleraar of werkzaam is voor een museum. Als een archeoloog voor verschillende gemeentes en andere opdrachtgevers werkzaam is kan de benaming regioarcheoloog van toepassing zijn. Een regioarcheoloog is een ervaren archeoloog, die ook werkzaam is als consultant. Het beroep archeoloog komt dus op verschillende manier voor.
Competenties archeoloog
De belangrijkste competentie van een archeoloog is dat je passie hebt voor de oude cultuur met al zijn gebruiksvoorwerpen. Als archeoloog moet er dan sprake zijn van passie voor geschiedenis en aardrijkskunde. Ook geologie is aan te merken als belangrijke competentie. Geologie heeft betrekking op de aarde en de vormgeving van de aarde. Daarnaast moet een archeoloog beschikken over onderzoeksvaardigheden. Ook samenwerken en communicatie kunnen aangemerkt worden als belangrijke competenties, omdat je meestal in teamverband werkzaam zal zijn. Algemeen belangrijke woorden zijn analytisch, doorzettingsvermogen, zelfstandigheid, kennis, inzicht, accuraat, plannen, organiseren, motivatie en overleggen. De verdere competenties van een archeoloog kunnen wel verschillen per archeoloog, omdat een archeoloog in sommige gevallen ook aangemerkt kan worden als vrijwilliger.
Arbeidsmarktperspectief en doorgroeimogelijkheden als archeoloog
Het arbeidsmarktperspectief van een archeoloog is over het algemeen redelijk te noemen. Het verkrijgen van werk als archeoloog is over het algemeen niet heel makkelijk. Het arbeidsmarktperspectief van een archeoloog is wel aan het toenemen, omdat steeds meer gemeentes en andere overheden het verplichten om archeologisch onderzoek te laten uitvoeren. De doorgroeimogelijkheden van een archeoloog moeten gezien worden in het verkrijgen van een leidinggevende functie. Denk bijvoorbeeld aan de functies teamleider, projectleider of operationeel manager. Als je beschikt over de universitaire studie archeologie kan ook het promoveren aangemerkt worden als het doorgroeien binnen je carrière.
Arbeidsvoorwaarden en salaris archeoloog
De arbeidsvoorwaarden als archeoloog zijn niet zomaar aan te geven, omdat je bij verschillende soorten instellingen of bedrijven werkzaam kan zijn. Wel is het zo dat een archeoloog doorgaans alle onkosten vergoed krijgt die voor zijn werkzaamheden nodig zijn, zoals de overnachtingskosten en eten. Het salaris als archeoloog kan erg verschillen, omdat de naamsbekendheid als archeoloog en het soort onderzoeken enorm kunnen verschillen. Wel is het zo dat een archeoloog goed opgeleid is en dus niet weinig zal verdienen. Het salaris van een archeoloog zal doorgaans tussen de 2400 en 3800 euro bruto per maand liggen, afhankelijk van opleiding en verantwoordelijkheden.
Eigen bedrijf starten als Archeoloog
Als startende zzp'er is het, na de inschrijving bij de Kamer van Koophandel (KvK), ook belangrijk om na te denken over de juiste verzekeringen. Afhankelijk van het type bedrijf en werkzaamheden kunnen verschillende belangrijke verzekeringen relevant zijn als Archeoloog, waaronder:
- Arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV)
- Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB)
- Beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV)
Boekhoudprogramma vergelijken Archeoloog
Gebruik een online boekhoudprogramma voor uw adminstratie. Mijnzzp.nl helpt u als Archeoloog bij het maken van een keuze uit de verschillende programma's.
Klik hier om boekhoudsoftware te vergelijken voor een Archeoloog.
Mijnzzp.nl