.JPG "Zakenmensen")
Het intrekken van de VAR-verklaringen van ZZP’ers is groot in het nieuws geweest de afgelopen periode. Door het werken via bemiddelingsbureaus werden zij niet meer gezien als ZZP’er en dus kregen ze geen nieuwe VAR-WUO. Het ging vaak over de technische kanten van de zaak. Eisen zoals het urencriterium, gezagsverhoudingen, meerdere opdrachtgevers en ondernemersrisico. Dit zijn zeer legitieme vragen en men kan inderdaad vraagtekens zetten bij de verhouding tussen bemiddelaars en de ZZP’ers. Een andere belangrijke vraag is echter waarom de overheid en de Belastingdienst dit doen. Waar wil de overheid heen met hun beleid in de zorg en de arbeidsmarkt in zijn geheel?
Bezuinigen enerzijds, straffen anderzijds
De ZZP’ers waar we het hier over hebben zitten vaak niet uit luxe in die positie. Er zijn de laatste tijd zeer veel ontslagen gevallen in de zorgsector. Het UWV rekent op een verlies van zo’n 40.000 banen tot 2015 (NRC) en er is een groei van het aantal WW-uitkeringen vanuit de zorgsector van rond de 50%. De ontslagen thuiszorgverleners kunnen en willen vaak nog wel als ZZP’er aan de slag. Dezelfde organisaties die moeten bezuinigen op personeel hebben namelijk wel een flexibele schil nodig die zij kunnen inzetten bij toegenomen vraag of voor kortere projecten.
Diezelfde overheid die bezuinigt, gaat nu echter ook de ZZP’ers straffen omdat ze niet altijd voldoen aan alle eisen van ondernemerschap. Maar wat wil men dan? Het alternatief is namelijk voor veel mensen de WW en uiteindelijk de bijstand. Men mag blij zijn dat de meeste mensen die ontslagen zijn niet bij de pakken neer gaan zitten en, al dan niet via een bemiddelaar, meteen weer aan de slag gaan als zelfstandige. We horen dit kabinet te pas en te onpas spreken over de participatie maatschappij. Kennelijk is dit alleen van toepassing als je precies past in het kader wat al bestaat. Zelf aan de slag gaan mag wel, mits helemaal volgens de regels.
Het kostenplaatje laat ik dan nog buiten beschouwing. De hele reden voor de actie van de Belastingdienst is namelijk dat er premies worden misgelopen. De ZZP’er is volgens hen ‘eigenlijk’ in dienst, en dus moet er betaald worden voor de werkgeverslasten. Dit is echter wel onder de aanname dat de ‘werkgever’ ze anders ook daadwerkelijk in dienst zou wíllen nemen. En daar wringt nou net de schoen, dat gebeurt dus niet vanwege de bovengenoemde bezuinigingen. Thuiszorgorganisaties kunnen en willen niet meer het risico aangaan van al te grote werkgeverslasten. De misgelopen premies bestaan dus helemaal niet. Wat wel bestaat is de werkeloosheid voor de ZZP’er na het intrekken van de VAR. En een persoon in de WW of de bijstand kost handenvol geld, men creëert dus meer problemen dan er nu zijn.
Toekomst van de zorg
Naast bovengenoemde zaken is er ook nog de visie op de zorgsector en arbeidsmarkt als geheel. Wij als Nationale Hulpgids zijn van mening dat de ZZP’er een belangrijke rol kan spelen in de toekomst van de (thuis)zorg. Zij hebben de ruimte meer inhoudelijk met het werk bezig te zijn en kwalitatief betere zorg te kunnen leveren, onder eigen verantwoording of in een samenwerkingsverband met andere ZZP’ers. Ze werken lokaal en kleinschalig en zijn in die hoedanigheid erg goed in staat om maatwerk te leveren. Om staatssecretaris van Rijn aan te halen: “Hoe we mensen langer thuis kunnen laten wonen, is dus een hele relevante vraag en mijn antwoord is ondertussen bekend: maatwerk. Maatwerk bereiken we door de zorg lokaal en dichter bij de mensen te organiseren.” Hoe past het intrekken van de VAR-verklaring in deze opmerking? In plaats van deze ZZP’ers te straffen zou de overheid juist blij moeten zijn met het initiatief en de inzet van deze mensen die bovendien ook nog eens een belangrijke bijdrage zouden kunnen leveren aan de omwentelingen in de thuiszorg. In plaats hiervan worden ze de bijstand ingedreven.
Wat bedoelt de staatssecretaris eigenlijk met maatwerk op lokaal niveau? Tot nu toe lijkt het meer op het faciliteren van grote goedkope zorgfabrieken. Als het grootste schoonmaakbedrijf van Nederland (Facilicom) de thuiszorg wil gaan leveren, is dat dan maatwerk? Het lijkt ons tijd voor een overheidsvisie die in de hele breedte gedragen wordt, dus ook door de Belastingdienst. Dat ZZP’ers ondersteund worden in plaats van gestraft. Dat de staatssecretaris uitspreekt hoe hij zijn woorden in de praktijk voor zich ziet. Tot nu toe lijkt hij namelijk niet echt te handelen in lijn met wat hij zegt.
Communicatie Nationale Hulpgids
Tom Verhagen (eigenaar Nationale Hulpgids)
Mijnzzp.nl