Word jij als zzp’er wel eens ingeschakeld voor opdrachten zoals het ontwerpen van een website of het ontwikkelen van software? Dan is de kans groot dat je automatisch een auteursrecht krijgt op datgene wat je maakt: de ‘look and feel’ van de website of de broncode van de software. Ook als je opdrachtgever hiervoor betaalt.
Maar wat is een auteursrecht en wat kan je hiermee? In dit artikel geeft paralegal Britt Beumer van Fruytier Lawyers in Business antwoord op deze vragen en vertel ik je wat je als zzp’er moet weten over auteursrechten.
Wat zijn auteursrechten?
Een auteursrecht staat ook wel bekend als copyright. Het beschermt zogenaamde ‘werken’ en geeft de houder van het auteursrecht een alleenrecht om te beslissen wat er met het werk gebeurt. Je kan een auteursrecht hebben op werken, zoals een foto, maar ook op de broncode van software.
De voorwaarde is wel dat het werk origineel is en dat er bij het maken van het werk creatieve keuzes zijn gemaakt. Ben je een fotograaf? Dan kunnen deze creatieve keuzes bijvoorbeeld bestaan uit de keuze voor een bepaalde kadering of belichting.
Als houder van het auteursrecht ben je in principe de enige die het werk openbaar mag maken of verveelvoudigen. Wil een ander dit doen? Dan zal diegene hiervoor toestemming moeten vragen en eventueel een vergoeding moeten betalen.
Wie krijgt de auteursrechten, jij of de opdrachtgever?
De hoofdregel is dat degene die het werk maakt, daarop automatisch een auteursrecht krijgt. Hierop zijn enkele uitzonderingen. Maakt bijvoorbeeld iemand in loondienst een werk? Dan komt het auteursrecht daarop automatisch toe aan zijn of haar werkgever, wanneer dit onder zijn werkzaamheden valt. Zo’n regel is er niet voor zzp’ers. Word jij als zzp’er ingeschakeld voor een opdracht? Dan verkrijg jij het auteursrecht op datgene wat je maakt en niet jouw opdrachtgever.
Om dit te voorkomen zullen opdrachtgevers vaak met jou willen afspreken dat je de auteursrechten op datgene wat je in het kader van de opdracht maakt aan hen overdraagt. Daarnaast kunnen ze je vragen om een exclusieve licentie. Hiermee geef je de opdrachtgever schriftelijk toestemming om het werk te gebruiken en blijf je zelf de houder van de auteursrechten. De exclusiviteit betekent dat de opdrachtgever (eventueel naast jou) de enige is die mag beslissen wat er met het werk gebeurt.
Let op. Geef jij de opdrachtgever een exclusieve licentie? Dag mag je daarna niet meer aan anderen een licentie geven en daar dus een vergoeding voor vragen. Om dit te voorkomen, kan je ook voorstellen om de opdrachtgever een niet-exclusieve licentie te geven.
Dat opdrachtgevers graag willen dat jij jouw auteursrechten overdraagt of een (exclusieve) licentie geeft, is niet vreemd. Ontwikkel je bijvoorbeeld software voor een opdrachtgever? Dan moet de opdrachtgever die software wel vrij kunnen gebruiken. Dat kan niet zonder de auteursrechten of (exclusieve) licentie.
Waarom je extra moet opletten bij het maken van bijzondere vormgeving
Vraagt jouw opdrachtgever jou om een bepaalde vormgeving te maken, zoals een bijzonder meubelstuk? Houd er dan rekening mee dat deze vormgeving naast het auteursrecht ook beschermd kan worden door een modelrecht. Is sprake is van een geldig Benelux modelrecht? Dan bepalen de regels voor modellen en tekeningen dat jouw opdrachtgever dit Benelux modelrecht krijgt. Ook bepalen de regels dat jouw auteursrecht samenvalt met het modelrecht van jouw opdrachtgever, zodat jij dit niet meer kan inroepen. Goed opletten dus!
Wat zijn persoonlijkheidsrechten?
Als maker van een auteursrechtelijk werk krijg je naast het recht om te beslissen wat er met het werk gebeurt ook persoonlijkheidsrechten. Deze rechten drukken de persoonlijke band tussen jou en jouw werk uit. Een voorbeeld hiervan is het recht op naamsvermelding.
Persoonlijkheidsrechten behoren bij de maker van het werk en kunnen dus niet aan een ander worden overgedragen. Als maker kun je daarentegen wel afstand doen van enkele persoonlijkheidsrechten. Dit moet schriftelijk, bijvoorbeeld in dezelfde overeenkomst als waarin je de auteursrechten overdraagt.
Van twee persoonlijkheidsrechten kan je geen afstand doen. Deze rechten blijf je als maker dus altijd houden. Welke rechten zijn dit? Dit is allereerst het recht om je te verzetten tegen openbaarmaking van het werk onder een andere naam of wijziging in de titel van het werk. Heb je bijvoorbeeld jouw naam ergens in het werk genoemd of het werk een titel gegeven? Dan mag jij, voor zover dit redelijk is, je verzetten wanneer een ander dit verandert. Daarnaast behoud je altijd het recht om je te verzetten tegen misvorming, verminking of aantasting van het werk.
Hulp nodig?
Heb je nog vragen over jouw auteursrechten als zzp’er? Maakt iemand zonder toestemming gebruik van jouw werk? Of wil je dat iemand meekijkt naar de licentie overeenkomst of akte van overdracht die jouw opdrachtgever heeft gemaakt? Dan is het raadzaam om contact op te nemen met een specialist op het gebied van auteursrecht.
Bij Fruytier Lawyers in Business denken wij graag met u mee. Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend eerste gesprek.
In samenwerking met flib.nl
Mijnzzp.nl